Wiki

Wat is een wettelijke reserve? Betekenis en berekening

Aida Kopijn 24 juli 2023 Bijgewerkt op: 17 juni 2025

Een wettelijke reserve is een verplichte reserve die in de jaarrekening van een onderneming moet worden opgenomen. Deze reserve is bedoeld om bepaalde risico’s op te vangen en het eigen vermogen op peil te houden. Deze reserve mag niet zomaar als dividend worden uitgekeerd. Wettelijke reserves beschermen schuldeisers en waarborgen de financiële stabiliteit van een vennootschap.

Voorbeelden zijn de wettelijke reserve deelneming (bij niet-uitgekeerde winst uit deelnemingen) en de herwaarderingsreserve. In deze tekst leggen we uit wanneer je zo’n reserve moet aanhouden, hoe je de wettelijke reserve berekent en hoe je deze correct op de balans verwerkt.

Inhoudsopgave:

Wanneer gebruik je de wettelijke reserve?
De 6 verschillende wettelijke reserves
Hoe bereken je de wettelijke reserve?
Hoe boek je de wettelijke reserve op de balans?
Wanneer gebruik je een wettelijke reserve deelneming?
Optimaliseer je debiteurenbeheerproces met Payt
Veelgestelde vragen over de wettelijke reserve

Wanneer gebruik je de wettelijke reserve?

Een wettelijke reserve is van toepassing in situaties waarin de wet expliciet voorschrijft dat winst niet zonder meer mag worden uitgekeerd. Dit geldt voor bijvoorbeeld geactiveerde kosten voor oprichting, ontwikkeling of voor winst uit deelnemingen waarvan nog geen dividend is ontvangen. (Artikel 373 Burgerlijk Wetboek Boek 2).

Wie moet gebruikmaken van de wettelijke reserve?

In de praktijk geldt de wettelijke reserve vooral voor besloten vennootschappen (bv’s) en naamloze vennootschappen (nv’s). Deze bedrijven zijn wettelijk verplicht om bepaalde posten in hun eigen vermogen op te nemen als niet-uitkeerbare reserves.

De 6 verschillende wettelijke reserves

Er bestaan zes hoofdvormen van wettelijke reserves:

Type reserve	Toelichting	Wetgeving
Wettelijke reserve deelneming	Voor de winst uit deelnemingen die nog niet is uitgekeerd.	Artikel 365 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Herwaarderingsreserve	Voor de herwaardering van activa zoals vastgoed.	Artikel 390 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Wettelijke reserve eigen aandelen	Wanneer een vennootschap haar eigen aandelen inkoopt.	Artikel 389 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Wettelijke reserve ontwikkeling	Voor geactiveerde ontwikkelingskosten.	Artikel 365 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Wettelijke reserve omrekeningsverschillen	Bij valutaomrekeningen van buitenlandse deelnemingen.	Artikel 389 Burgerlijk Wetboek Boek 2
Wettelijke reserve oprichtingskosten	Voor geactiveerde oprichtingskosten.	Artikel 365 Burgerlijk Wetboek Boek 2

Deze wettelijke reserves dragen allemaal bij aan een solide en transparante balanspositie.

Hoe bereken je de wettelijke reserve?

De wettelijke reserve bereken je op basis van de waarde van de activa of deelnemingen waarop de verplichting betrekking heeft. Bij een deelneming bepaal je de wettelijke reserve door het verschil te nemen tussen de boekwaarde van de deelneming en het bedrag dat daadwerkelijk als dividend is ontvangen. Het deel van de winst dat niet als dividend is uitgekeerd, wordt als reserve aangehouden.
Voor andere wettelijke reserves volg je een vergelijkbare aanpak. Je kijkt naar de geactiveerde waarde of de waardeverandering van de activa en reserveert dit bedrag in het eigen vermogen.

Voorbeeld:
Stel, jouw bedrijf heeft een deelneming met een boekwaarde van € 100.000. In het afgelopen jaar heb je een dividend ontvangen van € 25.000.

Boekwaarde deelneming: € 100.000
Ontvangen dividend: € 25.000
Berekening wettelijke reserve: € 100.000 − € 25.000 = € 75.000

Dit betekent dat € 75.000 als wettelijke reserve wordt aangehouden in het eigen vermogen, omdat dit bedrag niet als dividend is uitgekeerd.

Hoe boek je de wettelijke reserve op de balans?

De wettelijke reserve wordt opgenomen onder de passivazijde van de balans onder het kopje “reserves” binnen het eigen vermogen. Het is belangrijk dat je deze reserve niet verwart met de algemene reserve, aangezien deze laatste niet mag worden uitgekeerd aan aandeelhouders zolang de onderliggende verplichting bestaat.
Je boekt de toevoeging aan de reserve doorgaans bij het opstellen van de jaarrekening, op basis van de uit de administratie afgeleide bedragen. (Artikel 373 Burgerlijk Wetboek Boek 2).

Wanneer gebruik je een wettelijke reserve deelneming

De wettelijke reserve voor deelneming moet worden aangehouden als je winst uit een deelneming opneemt in je eigen jaarrekening, maar dit bedrag nog niet in de vorm van dividend ontvangen hebt. Dit is vaak het geval bij toepassing van de vermogensmutatiemethode (equity-methode).

Hoe bepaal je het?

Bereken het aandeel in de winst van de deelneming dat is meegenomen in jouw resultaat, maar nog niet is uitgekeerd. Dit verschil reserveer je onder de wettelijke reserve deelneming. Pas wanneer het dividend daadwerkelijk wordt ontvangen, mag de reserve vrijvallen.

Optimaliseer je debiteurenbeheerproces met Payt

Met een sterk geautomatiseerd proces, zoals dat van Payt, zorg je ervoor dat je financiële verslaglegging altijd actueel is. Payt helpt je bij:

Tijdig betaalde facturen
Duidelijke communicatie over openstaande posten
Meer controle over je cashflow

Door je processen te stroomlijnen, heb je altijd de juiste informatie beschikbaar voor het correct opstellen van je reserves, inclusief de wettelijke reserves.

Ben je benieuwd naar wat Payt voor jou kan betekenen? Download hieronder onze brochure.

Door Aida Kopijn

Aida is expert in debiteurenbeheer bij Payt, bekend om haar nauwkeurigheid en organisatorische passie. Ze zorgt ervoor dat elk proces perfect is geregeld en geoptimaliseerd.